L-ilma jasal Rahal Gdid

Abstract

Meta kont qed nistudja għad-dottorat tiegħi ġewwa s-Sorbona f’Pariġi, kont immur nagħmel riċerka fil-Bibljoteka Nazzjonali li hemm f’din il-belt. Hemm sibt mappa tal-port il-kbir bl-inħawi ta’ madwar, xogħol ta’ arkitett minn Catania, Sebastiano Ittar. Minn kien dan Sebastiano Ittar? Sebastiano Ittar hu t-tifel ta’ arkitett ieħor Stefano Ittar (1740-1798). Għalina l-Maltin, huwa importanti għaliex kien ġie Malta ma’ missieru, Stefano, u ħadem mill- 1784 sa’ 1790 fuq il-bini tal-Bibljoteka Nazzjonali għall-Kavalieri ta’ San Ġwann. Wara l-mewt ta’ missieru mar ma’ ħuh Benedetto f’Ruma. Dam Ruma bejn 1790 u 1799. Meta Ruma ttieħdet mit-Truppi Franċiżi ta’ Napuljun Bonaparte, hu ta support lill- Repubblika Franċiża. Il-mappa tal-port li hu kien għamel meta kien Malta fi żmien l-Ordni ta’ San Ġwann narawha tkun elaborata. Mhux eskluż li hu kien ġie f’pajjiżna mat-truppi Franċiżi u ngħata l-inkarigu li jirrevedi din l-istess pjanta tal-port u l-inħawi ta’ madwar. Żgur li l-pjanta tieġħu kienet servit lil militar Franċiż fl-okkupazzjoni tal-gżira.

Dak li hu importanti għalina hu li Sebastiano għamel survey map verament tajba, mimlija dettalji. F’din is-survey map ġie nkluż Raħal Ġdid. Mela din il-mappa kienet saret minn Sebastiano Ittar u kien ġie f’Raħal Ġdid ikejjel mal-assistenti tiegħu biex jibni mappa mimlija dettalji. B’hekk tana pjanta mprezzabbli ta’ Raħal Ġdid. Għamel xogħol metikoluż. Tana dettalji interessantissimi, saħanistra kien fidil lejn kif kienet imqassma l-art agrikola f’dik il-ħabta. Kull ħadma tal-art differenti kienet turi propjetarju differenti tal-art. Fi kliem ieħor għandna ritratt ta’ kif kien Raħal Ġdid lejn l-aħħar tas-seklu tmintax.