L-għan didattiku f'"Il-Ħabib tal-Maltin'

Abstract

Waħda mill-iktar ġranet importanti fl-istorja ta’ Malta kienet it-22 ta’ Marzu 1839, meta Malta ngħatat il-libertà tal-istampa mill-Gvernatur Ingliż. Dan kien ifisser li minn dakinhar ma kienx baqa’ ċensura fuq kulma kien jinkiteb f’Malta, bħalma kien hemm sa ftit qabel, u għalhekk iċ-ċittadini Maltin setgħu jippublikaw dak li tixtieq qalbhom. F’dak iż-żmien kien hawn ħafna refuġjati Taljani li kienu jgħixu f’Malta minħabba ż-żmien ta’ taqlib li kienet għaddejja minnu l-Italja. Il-libertà tal-istampa kienet ix-xoqqa f’moxtha għalihom biex joħorġu gazzetti mimlija propaganda ħalli l-Italja tkun tista’ tingħaqad malajr kemm jista’ jkun. Xi gvernijiet ta’ pajjiżi u reġjunijiet Ewropej, bħal dak Awstro-Ungariku u dak Borboniku, ma għoġbithomx l-idea li l-awtoritajiet f’Malta jikkonċedu din il-libertà għax kien hemm min seta’ jinqeda biha biex jitkellem u jikteb kontra l-oppressuri ta’ pajjiżu. Waqt li wieħed ma jista’ jinjora qatt ir-rabta li kellha Malta mal-Knisja, u l-fatt li l-kittieba Maltin kienu spiss influwenzati minnha f’dak li jiktbu, xorta jrid jingħad li bl-għoti tallibertà tal-istampa l-għadd ta’ gazzetti li bdew ħerġin sploda f’qasir żmien. L-ewwel gazzetti li bdew jinkitbu bil-Malti jew favur il-lingwa Maltija ħarġu sa mis-sena 1838, jiġifieri qabel it-tneħħija uffiċjali taċ-ċensura. Barra dawn il-gazzetti kien hemm oħrajn bit-Taljan li ħarġu qabilhom (Frendo 2003: 17-19).