X'kien jaħseb fuqu nnifsu Franġisku Saverju Caruana : iben denn ta' Ħaż-Żebbug u Isqof ta' Malta

Abstract

Kulhadd jaf bil-merti kbar taz-Zebbugi Frangisku Saverju Caruana. Il-merti tieghu m'humiex bhala sacerdot u bhala Isqof biss. Hu ta' merti kbar fil-qasam ta' l-edukazzjoni u anki bhala patrijott Malti. Smajnieha wkoll kemm-il darba li hu kien bniedem konvint mill-merti tieghu, u xtaq jilhaq dejjem izjed. Ghalhekk, fl-istorja, ma kenux ftit dawk li ttimbrawh bhala bniedem ambizzju. Bhalma jigri dejjem ghal min jaghmel xi haga f'hajtu, Caruana kellu min ihobbu u kellu min jobghodu. Ghalhekk, fil-karriera tieghu, hu sab lil min imbuttah 'il quddiem u sab lil min ifixklu. Haga wahda zgur li ma konniex nafu dwaru. Hu kien jistenna li jsir l-Isqof ta' Malta sa minn qabel rna Malta giet tassew f'idejn l- Inglizi. Fiz-zmien ta' incertezza kbira ghal Malta, bejn l-1800 u l-1812, hadd ma kien jaf b'certezza jekk l-Inglizi kenux se jibqghu f'Malta, jew jekk Malta kenitx se terga' tigi f'idejn il-Kavallieri, jew jekk kenitx se terga' tinghata f'idejn Spanja. Il-pozizzjoni ta' l-akbar vantagg kienet dik ta' l-Inglizi, ghax fil-fatt kienu f'din il-gzira, u fl-ewwel snin, Malta kienet f'idejn Alexander Ball, bhala Kummissarju Regju f'Malta. Il-grajja marbuta ma' Caruana hi ta' zmienu.