Il-kontribut tal-knisja fil-qasam edukattiv taħt l-Ingliżi

Abstract

Fis-seklu dsatax, il-Knisja f'Malta kienet istituzzjoni b'saħħitha ħafna, tant li dejjem kienet preżenti fil-ħajja tal-poplu Malti u kienet tinfluwenzah ħafna. Minħabba Ii fl-1800, il-gzejjer Maltin waqghu taħt il-kontroll ta' l-Inglizi, fis-seklu dsatax kien hawn bosta tibdil f' oqsma differenti tal-ħajja, fosthom fl-ekonomija, fil-politika, u fl-edukazzjoni. Ghall-Inglizi, Malta kienet ser isservi bhala fortizza fejn fiha kienu jzommu t-truppi tagħhom, kif ukoll bħala bazi strategika f' nofs il-Meditteran. Minħabba dan, huma pprovaw jimxu tajjeb ħafna mal-Maltin, tant Ii mhux biss ipprovdewlhom ixxogħol, izda taw ukoll spinta lill-edukazzjoni, Ii f dak iż-żmien ma kenitx miftuha għal kulħadd. Għamlu bosta tibdiliet u ppruvaw idaħhlu f'Malta idejat moderni. Sahansitra kienu lesti jħallsu sabiex żgħażagħ Maltin ikomplu l-istudji tagħhom fl-Ingilterra. Lawtoritajiet ekklezjastici ma qablux ma' dan, għax beżgħu Ii dawn il-Maltin jistgħu jiddakkru mill-idejat Protestanti. Il-Knisja lanqas ma qablet meta l-Inglizi hasbu biex tingħata importanza akbar lill-Ingliz milli lit-Taljan. Dan għaliex, l-Ingliz kien marbut mar-Religjon Protestanta. Għalhekk naraw Ii I-Knisja qabiet ma' dawk Ii kienu qed jopponu Ii titnaqqas I-importanza tal-lingwa Taljana, il-lingwa assoccjata malkattolicizmu. Iżda minkejja dan kollu, il-Knisja fehmet il-bżonn ta' l-edukazzjoni. Fethet numru ta' skejjel sabiex teduka lill-poplu. Dan għamlitu permezz ta' l-ghajnuna ta' Ordnijiet Religjuzi. Barra minn hekk, kien hemm xi lajci twajba li taw il-kontribut tagħhom, bhal Alfons Maria Galea. F'dan it-teżi ser nippruvaw insemmu dak Ii ghamlet il-Knisja fil-qasam edukattiv: ħidma Ii ghenet sabiex il-Maltin ikunu jistghu jilqghu ahjar l-isfidi ta' seklu b'tibdil u żviluppi kbar.