Dizzjunarju storiku msejjes fuq ix-xhieda tal-ismijiet tal-inħawi mxandrin fil-Place-Names ta' Wettinger : I-Ż

Abstract

Id-dokumenti fuq l-istorja ta' Malta jaghtuna taghrif fuq l-istorja politika, jigifieri l-hakmiet, il-ligijiet u t-taghrif amministrattiv, it-trattati u r-relazzjonijiet ekonomici. L-istorja socjoekonornika ta' Malta Ii jimpurtaha rnill-hajja tal-poplu tat-triq, ta' dawk Ii ma kellhom sehem fl-ebda qasam gudizzjarju jew amrninistrattiv, hi fqira minhabba Ii l-poplu Malti sa ftit ilu kien injorat ghax mhux denju ta' storja. Dan is-sens ta' inferjorita dejjem zamm lill-kittieba Maltin lura milli jiktbu l-istorja taghhom. L-illiterizmu wkoll tellef lill-kotra rnilli taghti vuci lilha nfisha. Ir-rizorsi Ii ghandna llum dwar is-socjeta medjevali Maltija jinsabu fl-Arkivju Nutarili. L-eqdem registru, tan-nutar Pawlu Bonello, imur lura ghall-1467. Eqdem rninn dan ir-registru baqghalna l-ftehimiet iffirmati minn nutara bhal Luca Sillato. Ta' min ifakkar li kien f'wiehed minn dawn ir-registri l-qodma Ii nstabet il-Kantilena. L-Arkivju Nutarili fih mal-hmistax-il elf registru Ii uhud rninnhom huma tas-seklu hmistax. Ma' dawn ir-registri hemm sensiela ta' "bastardelli" kelma rnill-Isqalli "bastardeddu",kollha b'informazzjoni utli dwar il-qaghda socjali, politika, kulturali u Iingwistika ta' Malta mis-sekiu hmistax 'iI quddiem. Din l-informazzjoni fl-Arkivju Nutariili tal-Belt gibdet I-interess ta' studjuzi u studenti universitarji Ii riedu jistharrgu s-sekli mghoddija. M' ghandniex dubju Ii l- qasam tal-istudju Ii l-aktar jgharbel l-Arkivju Nutarili hu I-qasam tal-Iigi flimkien mar-relazzjonijiet pubblici u I-ekonornija. Minhabba I-antikita ta' dawn ir-registri, ma jonqosx Ii gew studjati rnil-lat storiku sabiex jinkixfu dettalji godda dwar is-socjeta Maltija rnis-seklu hrnistax. Fost I-istudjuzi Ii interessaw ruhhom f'dawn id-dokumenti nsemmu Iil Stanley Fiorini u Godfrey Wettinger. Huma kitbu fuq il-Lhud f'Malta, il-Medjuevu u I-iskjavi. Stanley Fiorini ttraskriva l-eqdem materjal nutarili, dawk tan-nutara Giacomo Zabbara u ta' Pawlu Bonello.