Sehem il-każini tal-banda fil-mixja politika u soċjali tal-poplu Malti

Abstract

'Xinhi festa mingħajr banda?!', jgħidulek ħafna. U hekk hu tabilħaqq. Il-ħoss tqil tal-katuba, il-karba tal-kurunetta u l-armonija tal-klarinett huma essenzjali biex ir-raħal jilbes il-libsa tal-festa, ikunu organizzati l-marċi u jinġabru l-folol. Fuq kollox, il-baned huma skejjel tal-mużika fejn ħafna adoloxxenti u żgħażagħ jitgħallmu jżommu strument u jdoqqu partitura għall-ewwel darba f'ħajjithom. Iżda jkun żball jekk norbtu lill-każini tal-banda mal-festa u l-mużika biss. Naturalment, u bir-raġun kollu, dawn huma s-sisien li fuqhom tistrieħ kull soċjetà filarmonika, b'danakollu sehemhom fil-ħajja soċjali tal-Maltin tmur lil hinn minnhekk. F'din il-kitba se nkun qiegħed nitkellem dwar il-kontribut u l-implikazzjonijiet tal-każini tal-banda fin-nisġa tal-ħajja soċjali u politika ta' pajjiżna. Dan se nagħmlu billi, l-ewwel, nippreżenta x-xenarju storiku tà kif bdew ifaqqsu l-baned f'nofs is-seklu 19; imbagħad, ngħaddi biex nikkummenta dwar it-taqlib u l-iżvilupp li għaddew minnhom tul is-seklu 20 sakemm nasal biex nikkonkludi dwar ix-xejriet : u l-isfidi tal-preżent. B'sodisfazzjon ngħid li r-riċerka fuq il-każini tal-banda ma baqgħetx iżjed eżerċizzju unikament parrokkjali, tant li llum insibu diversi pubblikazzjonijiet bi studju xjentifiku u teżijiet fl-Università tà Malta u f'oħrajn barranin li jitrattaw xi qasam jew ieħor ta' dawn l-entitajiet.