Il-femminilita fil-poezija romantika Maltija

Abstract

Aktar minn kull moviment letterarju ieħor, u sewwa sew minħabba n-natura idealistika tiegħu, daqskemm fid-dawl tal-prinċipju tar-rabta bejn esperjenza u immaġinazzjoni, ir-Romantiċiżmu jagħti importanza kbira lill-figura femminili u lil dak kollu li għandu x’jaqsam mal-femminilità fis-sens wiesa’ tal-kelma. Fl-ewwel sens il-mara hija ttrattata bħala persuna umana li magħha tista’ tinbena relazzjoni ta’ mħabba jew għallinqas ta’ rispett min-naħa l-oħra tal-umanità, jiġifieri mid-dinja maskili. Fit-tieni sens tidher il-mara bħala figura ideali, perfetta li tirrappreżenta kulma hu tajjeb u sabiħ. Meqjusin it-tnejn flimkien, dawn iż-żewġ dimensjonijiet isawru l-figura femminili bħala realtà u ħolma, bħala persuna partikolari u bħala idea universali. F’dan ix-xogħol għandha toħroġ id-dehra sħiħa u kumplessa tal-mara f’erba’ poeti magħżula mill-aħjar fażi tal-perjodu Romantiku Malti. L-erba’ poeti magħżula lkoll irġiel jagħtu importanza ċentrali lil dik ix-xi ħadd li fl-esperjenza u l-immaġinattiva tagħhom tiġbor ġewwa fiha u tirrappreżenta n-nisġa bejn dak kollu li hu mixtieq u dak kollu li hu possibbli. F’dan id-dawl l-erba’ poeti jixxiebhu bejniethom daqskemm jingħażlu minn xulxin. F’Dun Karm hija prominenti ħafna l-figura materna li taħdem bħala rappreżentatriċi tal-verità u garanzija ta’ mħabba. Hi personaġġ li għandu elementi meħudin mill-bijografija storika tagħha daqskemm għandu elementi mixħutin fuqu bil-qima kollha mill-immaġinazzjoni tal-poeta li f’xi waqtiet minnhom, fost l-oħrajn jagħtiha saħansitra l-funzjoni li tlissen kliem bibliku f’isem Alla (Il-Jien u lil Hinn Minnu). Min-naħa l-oħra għal Dun Karm il-figura femminili hi spunt biex titpinga d-dehra ideali tal-Verġni Marija kif meqjuma fid-dinja Kattolika. Hemm imbagħad il-mara medja, aktarx it-tfajla tar-raba’ li għalih kienet mudell tal-moralità tajba u ta’ sbuħija fiżika. F’dan il-kuntest kollu tidħol fi prominenza kbira l-metafora ċentrali fl-opri kollha ta’ Dun Karm: il-mara bħala omm, li issa mhijiex biss figura privata fi ħdan familja iżda wkoll figura nazzjonali. Hekk tidher f’bosta poeżiji, ewlieni fosthom l-Innu Malti.