Eddie Fenech Adami u t-trasformazzjoni tas-soċjetà Maltija – ftit riflessjonijiet

Abstract

Aspett Ii jisthoqqlu hafna aktar studju jirrigwarda kif is-socjeta Maltija esperjenzat trasformazzjoni gradwali wara 1-elezzjoni tal-1987. Ta' min jinnota Ii sa dak iz-zmien il-farma mentis tal-poplu Mahi kienet ghadha marbuta xi ftit jew wisq mal-andament taz-zmien kolonjali fejn il-Malti b'mod generali kien iqis id-dipendenza fuq min imexxih bhala haga x'aktarx naturali. L-istorja tal-poplu Malti mill-ibghad zminijiet, kienet wahda ta' sottomissjoni, fejn dak Ii jiddeciedi 1-hakkiem kien isir il-ligi u I-mod talhajja. Kinux il-FeniCi, il-Kartaginizi, ir-Rumani, in-Normanni, 1-Angovini, 1-Aragonizi, 1-0rdni ta' San Gwann, il-FranCizi jew 1-Inglizi, ftit Ii xejn kienet taghmel differenza. Ghal sekli twal il-Maltin kienu poplu mahkum, xejn izjed u xejn inqas. Ghalhekk kienet kwazi haga naturali - minhabba Ii kienet attitudni Ii giet ripetutament internalizzata matul is-sekli. Anki meta Malta hadet 1-indipendenza politika fl-1964, ghall-ewwel snin ftit inbidlet din 1-attitudni. Tajjeb jinghad Ii fis-snin ta' qabel 1-Indipendenza kienu hafna dawk Ii ddubitaw kemm il-Maltin kienu tassew lesti ghaliha din il-qabza fil-kwalita tal-hajja taghhom. Kienu jaraw il-liberta politika bhala qabza fid-dlam u staqsew kemm setghu jkampaw wehidhom, minghajr punt ta' referenza, u Ii ghal hafna kien jikkostitwixxi element ta' serhan il-mohh. Wara kollox huma ma kellhomx esperjenza ta' tmexxija, is-sens ta' intrapriza kien pjuttost imrazzan, u 1-ekonomija ta' pajjiz mibnija fuq esigenzi ta' kolonja u bazi militari ma kinetx thajrek tintelaq ghal rasek.