Is-Sinagoga : il-qalba ta’ Izrael u l-bidu tal-Knisja

Abstract

Ftit nafu fuq iI-hajja ta' Izrael, tant qabel kif ukoll taht is-slaten, biex inkunu nistghu nghidu fiz-zgur jekk kienx hemm xi xebh mas-Sinagogi Ii gew wara. Minn kif jidher aktarx Ii bdew fi zmien l-ezilju, meta l-qima tat-tempju kienet ghabet u regghu twaqqfu meta l-Lhud marru lura mill-ezilju. Il-grajja ta' Ezra turi d-drawwa ta' laqghat kbar u ta' sikwit (Ezra viii, 15). lz-zminijiet tal-qedem li minnhom jitkellem San Gakbu jistghu jwettqu din il-fehma (Atti XV, 21). Wara l-glieda tal-Makabej ghall-helsien, insibu Ii kull belt jew rahal kellha s-Sinagoga taghha. Fejn il-Lhud ma kinux f'rghadd kbir biz-zejjed biex jistghu jibnu u jimlew post, kien hemm il-PROSEUCHA, jew dar tat-talb xi minn daqqiet fil-berah u xi daqqiet mghottija I-bicca l-kbira b'ghadira jew qrib xatt il-bahar. F'din id-dar il-Lhud kienu jiltaqghu hiex iqimu 'l Alla u biex jaqraw flimkien.