Naġixxu b’Mod Responsabbli u Nipproteġu l-Ġejjieni Tagħna
“Is-Sostenibbilità” hija waħda mit-Temi Strateġiċi tal-Pjan Strateġiku 2020-2025, li testabilixxi l-għanijiet u l-prijoritajiet tal-Università, il-fakultajiet, id-dipartimenti, iċ-ċentri, l-istituzzjonijiet u l-iskejjel tagħha.
L-Università ta’ Malta hija impenjata li twassal is-sostenibbiltà skont il-prinċipji tal-Miri għall-Iżvilupp Sostenibbli tan-Nazzjonijiet Magħquda. Il-kunsiderazzjonijiet tas-sostenibbiltà se jiġu integrati mal-funzjonijiet kollha, li jinkludu l-amministrazzjoni, l-istruzzjoni, u r-riċerka, u se jitmexxew minn kumitat iddedikat li jirrapporta direttament lir-Rettur. L-istrateġija, il-linji gwida, l-assessjar, l-infrastruttura tal-informatika, l-immaniġġjar tal-proġetti, il-komunikazzjoni, il-kuxjenza, it-taħriġ, l-istruzzjoni, ir-riċerka, u l-kuntatti meħtieġa se jiġu intensifikati bil-ħsieb li l-Università tinbidel f’laboratorju ħaj ta’ prattika xierqa sostenibbli.
Is-Sostenibbiltà
|
|
|
L-Istrateġiji Ewlenin |
L-Istrateġiji Biex Nilħqu l-Għanijiet |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Il-Kampus tal-Imsida huwa magħmul minn numru ta’ binjiet imdawra bi spazji miftuħa u ħodor. Madwar 33% tad-dawra tal-kampus qed tinbena. L-ispazji ambjentali miftuħa huma ta’ benefiċċju għall-komunità tal-kampus. L-inħawi bis-siġar tal-Kampus tal-Imsida jeħtieġu manutenzjoni kontinwa li tista’ ssir iżjed faċilment bl-introduzzjoni ta’ ġabra tal-informatika dettaljata dwar is-siġar. Is-sostenibbiltà ta’ dawn l-inħawi tista’ titjieb bit-tħawwil ta’ siġar indiġeni u, possibbilment, bil-promozzjoni ta’ intrapriża ambjentali, bħal fil-każ tas-siġar taż-żebbuġ, jekk u meta jkun possibbli. Minħabba li dawn l-ispazji ekoloġiċi qegħdin f’livelli differenti, l-aċċessibbiltà għalihom toffri sfida. Il-parkeġġ jieħu 47% tal-art sħiħa tal-Kampus tal-Imsida, li ma tinkludix l-inħawi bis-siġar. It-traffiku u d-domanda għall-parkeġġ qed jagħmlu pressjoni fuq ir-riżorsa tal-art tal-kampus. Meta tqis il-medda kbira ta’ art li tintuża għall-infrastruttura tat-toroq u l-parkeġġi, malajr tintebaħ li din l-infrastruttura jeħtieġ li tkun immaniġġjata aħjar. Filwaqt li l-kampus igawdi minn spazji miftuħa u ambjentali, id-domanda għall-ispazju qiegħda dejjem tikber, tant li diversi spazji qed jittieħdu biex jittellgħu binjiet ġodda u aktar sulari fuq il-binjiet eżistenti. L-Għodod għall-Assessjar tas-Sostenibbiltà jeħtieġ li jintużaw fil-kostruzzjoni ta’ binjiet ġodda u fir-rinovar tal-binjiet u l-infrastruttura. Ix-xogħol tal-kostruzzjoni joħloq volumi kbar ta’ skart tat-twaqqigħ u l-iskavar li jeħtieġ li jiġu indirizzati bi prattiċi innovattivi. Minħabba ż-żieda fid-domanda għall-ispazju, ix-xogħlijiet li għaddejjin fuq binjiet ġodda, l-estensjonijiet tal-bini, u x-xogħol ta’ rinovar iwasslu għal diversi xogħlijiet permanenti f’partijiet differenti tal-kampus, li jippreżentaw sfidi fl-immaniġġjar ta’ dawn l-ispazji. Iż-żieda fid-domanda għall-ispazju fi ħdan il-bini u ’l barra minnu jeħtieġ li tiġi indirizzata, ngħidu aħna, bi prattiċi alternattivi tax-xogħol. Filwaqt li l-ħtieġa ta’ adattabilità u flessibbiltà fl-użu tal-ispazji hija importanti biex nilħqu l-ħtiġijiet tal-ġejjieni tal-Università, inkluż fit-tfassil tal-proġetti ta’ twaqqigħ, hemm bżonn ukoll li jintgħażlu komponenti tal-bini li jkunu jistgħu jiġu żmantellati biex jerġgħu jintużaw jew jiġu rriċiklati. Fl-istess waqt, il-binjiet eżistenti jistgħu jintużaw bħala laboratorju ħaj għar-riċerka fuq l-evalwazzjoni ta’ interventi u assessjar tal-prestazzjoni.
Fl-Università diġà hemm proċeduri għar-rimi ta’ tipi differenti ta’ skart, bħall-iskart tal-apparat tal-IT u kimiku. Fl-istess waqt, se nibqgħu naħdmu biex niżviluppaw politika ċara għall-immaniġġjar tal-iskart b’miri għar-rimi tal-karti, il-plastik, l-iskart organiku, il-metalli, l-iskart elettroniku, l-iskart perikoluż, u t-terrapien tal-kostruzzjoni u t-twaqqigħ. Din għandha tinkludi strateġiji differenti li jinvolvu l-iżvilupp ta’ proċeduri u linji gwida, il-provvista ta’ infrastruttura, il-komunikazzjoni u inċentivi jew diżinċentivi, u l-infurzar, li jwasslu għat-tnaqqis, is-separazzjoni u r-rimi sigur ta’ kull tip ta’ skart solidu. L-akkwist ta’ materjali mmanifatturati b’mod sostenibbli, iċ-ċarezza dwar l-obbligi għall-immaniġġjar tal-iskart fil-kuntratti, u t-titjib fl-inventarji bl-iskop li naqsmu bejnietna l-istess riżorsi, nużawhom mill-ġdid jew nirkuprawhom, bħall-għamara, fi ħdan il-kampus huma wkoll miżuri importanti.
B’rabta mal-iskart, it-tnaqqis fl-użu tal-karta għandu jiġi assessjat minħabba l-kwantitajiet kbar ta’ karti li niġġeneraw. Għandu jiġi studjat ukoll il-potenzjal li niddiġitalizzaw aktar (assenjamenti, eżamijiet b’eżerċizzji b’għażla multipla), filwaqt li nagħrfu li l-pjattaformi tal-VLE u l-AIMS diġà ħallew effett pożittiv. It-tneħħija tal-użu tal-plastik li jintuża darba biss fil-qasam tal-ikel u fid-dokumentazzjoni tal-assessjar, il-potenzjal li l-iskart organiku jinqaleb f’kompost, u l-ħażna sigura tal-iskart tal-kostruzzjoni, huma importanti wkoll. Fejn japplika, l-introduzzjoni ta’ dawn il-miżuri ssir bi proġetti pilota jew permezz tar-riċerka, filwaqt li l-ġbir tal-informazzjoni b’mod regolari għandu jipprovdi l-evidenza neċessarja dwar il-progress.
Diversi miżuri ta’ effiċjenza fl-enerġija u inizjattivi għall-enerġija rinovabbli ġew implimentati fuq il-kampus u fil-Kulleġġ Ġan Franġisk Abela fl-aħħar snin. Dawn jinkludu l-ftuħ ta’ park solari għall-iġġenerar ta’ enerġija rinovabbli, il-bdil tal-bozoz f’oħrajn effiċjenti fl-enerġija, il-bdil ta’ tubi fluworexxenti u ta’ bozoz bl-aloġenu u s-sodju, u l-installazzjoni ta’ sistemi ċentralizzati ta’ arja kkundizzjonata intelliġenti li tista’ tiġi kkontrollata bl-ethernet. Dawn l-inizjattivi differenti wasslu għal tnaqqis fl-impronta tal-karbonju tal-Università, u ġew iffrankati daqs 1,000 tunnellata ta’ emissjonijiet tad-diossidu tal-karbonju mill-konsum annwali, filwaqt li l-konsum tal-enerġija bejn l-2015 u l-2018 (inklużi) kien inqas mill-konsum tal-2014. Għadd ta’ binjiet fuq il-kampus għandhom il-konsum tal-enerġija primarja taħt il-miri nazzjonali għall-binjiet mhux residenzjali b’konsum ta’ enerġija baxx.
Il-programm ta’ tnaqqis fl-emissjoni tal-karbonju jeħtieġ li jibqa’ sostnut matul is-snin li ġejjin b’enfasi kemm fuq l-investiment kontinwu f’sistemi ċentralizzati ta’ arja kkundizzjonata effiċjenti li tista’ tiġi kkontrollata u li jistgħu jieħdu post l-air conditioners l-antiki, fuq l-użu ta’ miżuri passivi li jkomplu jgħinuna nnaqqsu d-domanda għall-konsum tal-enerġija fil-binjiet, fuq l-installazzjoni ta’ sistemi fotovoltajċi fil-binjiet il-ġodda, kif ukoll fuq l-użu ta’ sensors li meta jindunaw bil-preżenza ta’ xi ħadd jixegħlu d-dawl, b’risq l-immaniġġjar aktar effiċjenti tal-enerġija.
Se nfasslu pjan dettaljat biex indaħħlu sistemi inteliġenti fil-binjiet l-antiki, u se niffukaw biex niksbu l-fondi neċessarji għar-restawr u r-rinovazzjoni tal-binjiet l-antiki ta’ fuq il-kampus. B’hekk, inkunu nistgħu inżidu n-numru ta’ binjiet b’konsum ta’ enerġija baxx.
L-ilma huwa riżorsa importanti f’Malta u l-konservazzjoni tiegħu toffri sfida kruċjali. Fuq il-kampus teżisti sistema effiċjenti għall-ġbir tal-ilma tax-xita f’numru sinifikanti ta’ ġibjuni. L-ilma tat-tieni klassi li jinħażen f’dawn il-ġibjuni jintuża għat-tisqija u l-ilma li jinġabar fil-ġibjuni tal-binjiet il-ġodda jintuża għall-ifflaxxjar tat-toilets. Madwar il-kampus ġew installati wkoll diversi għejun tal-ilma tax-xorb. Minkejja dan, se nippruvaw intejbu s-sistemi tal-ġbir tal-ilma, inkluż dak li jinġabar fil-ġibjuni, biex jintuża mill-ġdid u jiġi rriċiklat. Dawn is-sistemi huma meħtieġa f’oqsma speċifiċi fejn il-ġbir tal-ilma fil-ġibjuni mhuwiex daqstant effettiv.
Barra minn hekk, filwaqt li ż-żieda fil-kuxjenza għall-konservazzjoni tar-riżorsi wasslet għal titjib fl-użu tal-ilma u tal-enerġija f’bosta binjiet fuq il-kampus, se nkomplu naħdmu biex innaqqsu aktar il-konsum tal-ilma u, fejn hu possibbli, nippromwovu l-konservazzjoni tal-ilma b’kampanji edukattivi. Fejn hu prattiku, jistgħu jiġu adottati wkoll sistemi intelliġenti għal inqas ħela tal-ilma. Il-ħela tal-ilma fuq il-kampus, li tinkludi wkoll l-ilma li jintrema mil-laboratorji, tista’ tiġi indirizzata u l-infrastruttura għall-użu ta’ ilma griż għall-applikazzjonijiet sekondarji għandha tiġi estiża. Se nqisu l-possibbiltà li ninvestu f’impjant għar-riċiklar tal-ilma mormi fuq il-kampus biex ikun jista’ jintuża għat-tisqija tax-xtieli u s-siġar li għandna fuq il-kampus.
Fl-2011 l-Università adottat l-ewwel Pjan ta’ Vvjaġġar Favur l-Ambjent. Minn dak iż-żmien ’l hawn, l-Università implimentat diversi inizjattivi li għandhom x’jaqsmu mal-ivvjaġġar ekoloġiku sal-Kampus tal-Imsida. Il-limitazzjoni fl-ispazji ta’ parkeġġ introdotta fil-Pjan Lokali tal-2006, isservi ta’ deterrent għaż-żieda fl-użu tal-karozzi sal-kampus u lura. Jekk l-immaniġġjar effettiv tal-parkeġġi jingħata prijorità, ikun jista’ jsir programm ta’ monitoraġġ li jipprovdi l-informazzjoni neċessarja fuq id-domanda tal-parkeġġ fil-Kampus tal-Università, u jitfassal pjan għall-immaniġġjar aħjar tal-parkeġġi fuq il-kampus, li jista’ jinkludi l-użu ta’ diżinċentivi finanzjarji li jkollok tħallas biex tipparkja.
Il-Kampus tal-Imsida għandu sistema diretta ta’ trasport pubbliku bejnu u kull lokalità f’Malta, u sistemi diretti u pronti li jwassluk saż-żoni tal-Park and Ride tal-Marsa u ta’ Pembroke. Se nkomplu nħeġġu biex tiżdied il-komunità ta’ dawk li jimxu u li jsuqu r-rota, u se naraw li ntejbu l-faċilitajiet tal-kampus u ta’ ’l barra minnu. Il-ħolqien ta’ bankina mad-dawra tal-Università huwa investiment bżonjuż ħafna biex jiżdiedu s-sigurtà u l-aċċess fil-kampus. Se nikkunsidraw il-ħolqien ta’ rotot siguri għall-mixi u għar-roti li jwassluk sal-kampus u lura. Dawn jiġu proposti lill-gvern. Is-servizz ta’ trasport li jopera skont id-domanda jista’ jgħin b’mod pożittiv, l-użu tat-teknoloġija tal-ismartphones tista’ tiffaċilita l-monitoraġġ, u l-ivvjaġġar li ma jagħmilx ħsara lill-ambjent jgħin biex jintlaħqu l-għanijiet ġenerali tal-Università. L-Università se tikkunsidra wkoll li tieħu sehem fil-Ġimgħa Ewropea tal-Mobilità b’attivitajiet fil-jum bla karozzi li jiġi organizzat fil-pajjiżi Ewropej.
L-Università għandha s-setgħa li twassal struzzjoni u riċerka fuq prattiċi sostenibbli f’għadd ta’ istituti u dipartimenti tagħha. Il-Kunsill Studenti Universitarji u l-korpi studenteski l-oħra huma parteċipanti attivi, bħal ħafna akkademiċi li huma konsulenti jew jaħdmu ma’ entitajiet tal-gvern jew ma’ għaqdiet mhux governattivi li jippromwovi prattiċi sostenibbli. Madankollu, huwa meħtieġ li jingħata tagħlim u taħriġ lill-individwi, mhux biss lill-istudenti u l-akkademiċi, iżda anke lill-istaff ta’ għajnuna awżiljarja. Se nħeġġu li ssir reviżjoni tat-taqsimiet-studju relatati mas-sostenibbiltà, li qegħdin jiġu offruti, biex nimlew il-vojt fl-għarfien li hu meħtieġ jitwassal. Irridu nqisu li nintegraw prattiċi sostenibbli fil-programmi, u li s-sostenibbiltà tkun waħda mill-kisbiet tat-tagħlim li joħorġu mill-korsijiet. Għal dan il-għan, l-istudenti għandhom jingħataw aċċess għal taqsimiet-studju elettivi fil-programmi ta’ studju lil hinn mill-fakultà li jkunu rreġistrati magħha biex nippromwovu l-għażla ta’ taqsimiet-studju dwar is-sostenibbiltà. Għandna nħeġġu proġetti konġunti bejn individwi ta’ dixxiplini differenti. Għandhom jiġu introdotti wkoll korsijiet ġenerali dwar l-apprezzament tal-flora u l-fawna lokali u dwar il-prattiċi ta’ sostenibbiltà.
L-Università se tippromwovi żieda fl-aċċessibbiltà ta’ firxa usa’ ta’ ikel sustanzjuż fl-istabbilimenti kollha tal-ikel li hawn fuq il-kampus. Din l-inizjattiva se tkun segwita b’kampanja effettiva ta’ kuxjenza fuq kemm saħħitna tiddependi fuq dak li nieklu. Min-naħa tas-saħħa fiżika, minbarra li l-eżerċizzju fiżiku jtejjeb saħħet dawk li jiġu l-Università bil-mixi jew bir-rota, jeħtieġ li jkun hemm aktar promozzjoni biex inħeġġu stil ta’ ħajja b’saħħitha bis-saħħa tal-eżerċizzju u l-isport. Dan jirrikjedi infrastrutturi fuq il-kampus għas-saħħa fiżika u l-promozzjoni ta’ attivitajiet sportivi li jittellgħu fuq bażi regolari, kull semestru. L-Università se tikkonsolida l-politika tagħha ta’ kampus ‘ħieles mit-tabakk’.
Kontribuzzjoni oħra għal ħajja b’saħħitha tista’ ssir mill-Università billi tipprovdi taħriġ xieraq fuq programmi ta’ bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja għall-istaff tagħha. Barra minn hekk, il-provvista akbar ta’ sigħat flessibbli ta’ xogħol għall-impjegati kollha tal-Università, tkompli ssaħħaħ din ix-xewqa ta’ stil ta’ ħajja b’saħħitha.